Zelfverzekerd communiceren als slechthorende: mijn beste tips en ervaringen

Het is druk op een netwerkbijeenkomst. Overal om me heen klinken gesprekken, er speelt muziek en ik doe mijn best om mee te praten. Maar na de derde keer “Sorry, kun je dat herhalen?” begin ik me een blok aan het been te voelen. Herkenbaar?

Als slechthorende weet ik maar al te goed hoe vermoeiend dit kan zijn. Gelukkig heb ik door de jaren heen geleerd dat kleine aanpassingen en een flinke dosis humor het verschil kunnen maken. Niet alleen voor mij, maar vaak ook voor de mensen om me heen.

Afgelopen week was het de Week van de Toegankelijkheid. Een perfect moment om te delen wat voor mij werkt. Want toegankelijkheid begint niet met ingewikkelde oplossingen, maar met simpele stappen. En soms zelfs met een grapje.

Ik ben selectiever geworden in welke bijeenkomsten ik bijwoon. Locaties met slechte akoestiek of harde achtergrondmuziek sla ik vaak over. Dat doe ik niet omdat ik niet wil, maar omdat ik weet dat ik daar geen goed gesprek kan voeren. En dat is helemaal oké. Mijn tijd en energie zijn waardevol, en ik kies liever voor momenten waar ik wél volledig bij kan zijn.

Ik merk dat ik niet de enige ben die moeite heeft met drukke, lawaaierige omgevingen. Ook goedhorenden ervaren achtergrondmuziek, op plekken waar gesprekken gevoerd worden, vaak als storend. Dus waarom zou ik mezelf dwingen om naar bijeenkomsten te gaan waar ik weet dat ik niet goed kan meedoen? Het is geen zwakte om ‘nee’ te zeggen. Het is juist een keuze voor kwaliteit boven kwantiteit.

Online meetings zijn voor mij een uitkomst. Sinds kort maak ik gebruik van live ondertiteling van mijn MacOS besturingssysteem. Helaas werkt het nog niet voor de Nederlandse taal, maar bij Engelstalige gesprekken is het goud waard. Het maakt af en toe fouten, maar de ondersteuning die ik eruit haal, maakt dat ik gesprekken weer goed kan volgen.

Humor is mijn beste vriend geworden in lastige situaties. Als mensen door elkaar beginnen te praten, zeg ik weleens: “Praat vooral door elkaar als je wilt dat ik het niet hoor!” Dit klinkt als een grap, maar het werkt wel. Mensen lachen en letten ineens beter op. Zo wordt het geen ‘probleem’, maar gewoon onderdeel van het gesprek.

Een andere grap die ik vaak maak, is: “Ik ga even koffie halen, dan kunnen jullie rustig praten over dingen die ik niet mag horen.” Dit haalt de spanning weg en maakt het voor iedereen makkelijker. Humor is een krachtig middel om ongemakkelijke momenten luchtig te maken.

Groepsgesprekken zijn lastig. Je moet snel schakelen tussen sprekers en voor je het weet, mis je de helft van het gesprek. Maar hier komt de kracht van slechthorendheid om de hoek kijken. Als ik aangeef dat ik mensen niet kan volgen als ze door elkaar praten, luistert ineens iedereen beter. Ook de collega’s die even meer tijd nodig hebben om informatie te verwerken, hebben hier profijt van.

In vergaderingen helpt het om van tevoren te zeggen: “Ik hoor beter wanneer we één voor één praten.” Vaak merk ik dat anderen dit ook fijn vinden. Het haalt de hitte uit discussies en zorgt ervoor dat iedereen beter luistert. Het is een kleine aanpassing met een groot effect.

In een kantooromgeving lukt het vaak wel om structuur aan te brengen. Ik geef aan dat ik moeite heb met door elkaar praten en vraag om beurtelings te spreken. Dit helpt niet alleen mij, maar ook anderen die moeite hebben met snelle wisseling van sprekers.

Er zijn talloze technologische hulpmiddelen die het leven van slechthorenden makkelijker kunnen maken. Live ondertiteling is er één van, maar er zijn ook microfoons die rechtstreeks koppelen aan hoortoestellen en oplossingen zoals SpeakSee die gesproken tekst omzetten in geschreven tekst.

Eerlijk gezegd gebruik ik deze hulpmiddelen nog niet. Het is soms een extra stap en voelt als te veel gedoe. Bovendien is het een heel proces om dergelijke hulpmiddelen vergoed te krijgen via de zorgverzekeraar of het UWV. Toch merk ik dat als ik ze wél gebruik, het gesprek veel soepeler verloopt.

Bij online vergaderingen maak ik standaard gebruik van live ondertiteling. Voor fysieke vergaderingen zijn er ook oplossingen, zoals microfoons met versterking naar het hoortoestel. Het is de moeite waard om eens te proberen bij een belangrijke meeting. Je zult verbaasd zijn hoe veel verschil het maakt.

Het mooie is dat ik niet de enige ben die moeite heeft met verstaan in drukke omgevingen. Als ik aangeef dat ik iets niet versta, blijken anderen vaak hetzelfde te ervaren. Een collega die zegt: “Ik volg het ook niet meer”, en ineens is het geen probleem van mij alleen, maar een gedeelde uitdaging.

Het delen van mijn ervaringen helpt niet alleen mij, maar ook anderen. Het zorgt ervoor dat mensen zich bewuster worden van de manier waarop ze communiceren. En dat komt uiteindelijk iedereen ten goede.

Toegankelijkheid begint met kleine stapjes. Een grapje, een duidelijke vraag of het vooraf delen van een agenda kan al een groot verschil maken. Dus de volgende keer dat je “Kun je dat herhalen?” wilt zeggen, doe het met een glimlach. Wie weet maak je het leven niet alleen voor jezelf, maar voor iedereen een stukje makkelijker. Uiteindelijk is het toch de bewustwording voor toegankelijkheid die de boel in gang zet.

Heb jij ook een handige tip of ervaring? Deel hem in de reacties! Laten we van elkaar leren en samenwerken aan een toegankelijkere wereld. Want toegankelijkheid is geen groot project, het begint met kleine, eenvoudige aanpassingen. En soms zelfs met een grapje.